رتودنسی (Orthodontics) یکی از شاخه‌‌ها و تخصص های دندانپزشکی (dentistry) است. دندانپزشکان در این تخصص، به درمان عدم هماهنگی و عدم جفت شدن دندان ها می‌پردازند که اصطلاحاً به آن مال اکلوژن (malocclusion) نیز گفته می‌شود
-
مزایایی ارتودنسی
1) با استفاده از ارتودنسی، بسیاری از مشکلات دندان و فک رفع می‌شود، در نتیجه طول عمر دندان‌ها بیشتر می‌شود.
2) از مهم‌ترین مزایای ارتودنسی می‌توان به فراگیر‌بودن حیطه‌ی درمانی آن اشاره کرد. به عنوان مثال قابلیت درمان انواع مختلف حرکات دندان مانند تصحیح زاویه‌ی غلط، بیرون‌زدگی، چرخش، جابه‌جایی ریشه و تو‌رفتگی را دارد.
3) ارتودنسی، انواع مختلفی دارد که بیمار و پزشک با توجه به شرایط و نیاز می‌توانند یکی از روش‌ها را انتخاب کنند، مثلا در صورتی که بیمار با ظاهر ارتودنسی مشکل داشته‌باشد، می‌تواند از بریس‌های سرامیکی یا شفاف استفاده کند.
4) رعایت موارد بهداشتی با وجود دندان‌هایی که ظاهر نامناسبی دارند، دشوار است، پس بعد از انجام ارتودنسی به راحتی می‌توان موارد مراقبتی و بهداشتی دهان و دندان را رعایت کرد.
5) وقتی دندان‌ها سرجای خود نباشند، در صورت وارد شدن نیرو به آنها، به برخی دندان‌ها بیشتر و به برخی دیگر کمتر نیرو وارد می‌شود که باعث آسیب پذیری دندان و حتی لثه خواهد شد. با کمک این ارتودنسی این مشکل نیز برطرف می‌شود.
6
امروزه تمام کارهایی که برای درمان و زیبایی صورت می‌گیرد، هر کدام عوارض خاص خود را دارند. ارتودنسی نیز از این قضیه مستثنی نیست. در صورت رعایت مراقبت‌های بعد از ارتودنسی و همچنین بهداشت دهان و دندان، می‌توان این عوارض را به حداقل میزان خود رساند.
از جمله مهم‌ترین عوارض ارتودنسی دندان عبارت اند از:
از شایع‌ترین عوارضی که ارتودنسی دندان به همراه دارد، پوسیدگی دندان می‌باشد. زیرا با وجود براکتها در دهان، باکتری‌ها به راحتی می‌توانند در بین آنها رشد کنند و باعث پوسیدگی دندان‌ها شوند. البته این باکتری‌ها حاصل تجمع مواد غذایی در زیر براکتها است و در صورت رعایت موارد بهداشتی هیچگونه مشکلی توسط براکتها برای دندان‌ها پیش نخواهد آمد. بنابراین رعایت نکات بهداشتی مثل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و... بسیار امری ضروری می‌باشد.
یکی دیگر از مشکلات شایع ارتودنسی دندان، بروز بیماری‌های لثه می‌باشد. از مهم‌ترین علائم بروز این بیماری، خونریزی لثه هنگام مسواک زدن است. التهاب و تورم لثه نیز از علائم دیگر اینگونه بیماری‌هاست. در صورت بروز بیماری‌هایی مثل پریودنتال، درمان با ارتودنسی بسیار پیچیده خواهد شد، زیرا مشکلاتی که برای لثه‌ها پیش می‌آید باعث می‌شود که سرعت حرکت دندان‌ها کاهش یابد
یکی از سوالات مطرح در مورد ارتودنسی دندان این است که بهترین سن برای انجام ارتودنسی چه زمانی می‌باشد؟
ما در این مطلب طبق نظر متخصصان مجرب کلینیک سیب سفید این سوال را پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید.
طبق نظر متخصصان کلینیک بهترین سن برای انجام ارتودنسی بین 8 تا 12 سال است. چرا که در این بازه‌ی زمانی استخوان فک و دندان‌های دائمی در حال رشد هستند و انجام ارتودنسی باعث هدایت بهتر دندان‌ها در هنگام رشد و اصلاح رشد فک می‌شود.
امروزه برای کاهش درد، خونریزی و التهاب لثه از لیزر برای ارتودنسی دندان‌ها استفاده می‌کنند. لیزر سرعت درمان و کارآیی آن را نیز بالا می‌برد. لیزر به دلیل دقت و تمرکز بالایی که دارد، به بافت‌های مجاور هیچگونه آسیبی وارد نمی‌کند. متخصص ارتودنسی برای دستیابی به نتیجه‌ی مطلوب باید از ویژگی‌های تاثیرگذاری مثل قدرت، طول موج و زمانبندی دستگاه اطلاع داشته باشد.
- لیزر CO2
- لیزر دیود
- لیزر اربیوم
- با استفاده از لیزر لثه را جهت نصب وسایل ارتودنسی برمی‌دارند.
- اصلاح شکل ظاهری لثه برای افزایش پیشرفت و روند درمان ارتودنسی.
- برای شروع درمان، بریس‌ها را روی دندان‌ها می‌چسباند.
- در پایان درمان نیز براکتها را جدا می‌کند.
و روند درمان نیز با مشکل و تاخیر رو‌به‌رو شود.
تاثیر ارتودنسی بر روی چهره:
همان طور که قبلا اشاره کردیم، چهره و زیبایی آن از جمله مواردی است که عموم مردم همیشه به آن توجه دارند. نظم و ترتیب دندان‌ها و شکل فک تاثیر زیادی روی زیبایی چهره دارد. کسانی که مشکلات و ناهنجاری‌هایی در این زمینه‌ها داشته باشند, معمولا به فکر درمان آن هستد. پس ارتودنسی علاوه بر جنبه‌ی درماتی، جنبه‌ی زیبایی نیز دارد. به دلیل نداشتن عوارض این روش بین مردم از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.
معمولا برای هرگونه درمانی که قرار باشد صورت بگیرد، سوالات زیادی در ذهن فرد پیش خواهد آمد. پاسخ به این سوالات می‌تواند حلال بسیاری از مشکلات باشد و یا حتی در تصمیم‌گیری به بیماران کمک کند. درمان ارتودنسی نیز از این قضیه مستثنی نیست. افرادی که دندان‌هایشان نیاز به ارتودنسی دارند، اغلب سوالاتی مثل هزینه، طول درمان، میزان درد و... برایشان پیش می‌آید. در این مطلب سعی کردیم، پاسخ مهم‌ترین سوالات مربوط به ارتودنسی را مطرح کنیم.
چرا باید درمان ارتودنسی را انتخاب کنیم؟
هرگونه مشکل ارتودنتیکی ممکن است به عنوان مال‌اکلوژن یا "نیش بد" طبقه بندی شود. مشکلات زیر ممکن است با ارتودنسی مناسب درمان شوند یا اینکه به حداقل رسانده شوند:
- دندان‌های ناهماهنگ، کج یا متراکم
- دندان‌های ناپیدا
- دندان‌های اضافه
- پیش دندانی
- دندان نیش عقب افتاده
- دندان نیش باز
- موقعیت نامناسب و ناهمانگ فک
- اختلال مفصل فک
در چه سنی استفاده از ارتودنسی (براکت) مناسب است؟
در بیشتر موارد، سن مناسب برای استفاده از براکتها و دیگر درمان‌های ارتودنسی بین 10 الی 14 سالگی است. حرکت دادن و اصلاح تراز دندان‌ها طبق هر دو فرآیند بیولوژیکی و فیزیکی بدون در نظر گرفتن سن انجام می‌شود. با این حال، یک دهان بالغ باید بر روی استخوان‌های صورت و ساختار فک پایین قرار گیرد. بنابراین برای غلبه بر مال‌اکلوژیک‌های گوناگون (مانند: کراس‌بایت، اوربایت، اپن‌بایت، آندربایت) در بزرگسالان ممکن است به بیش از یک نوع درمان ارتودنسی نیاز باشد و گاهی ممکن است شامل عمل جراحی فک نیز بشود.
روش‌های درمانی ارتودنسی بسیار متنوع می‌باشد. یکی از این روش‌ها، ارتودنسی ثابت است. همانطور که از اسم این روش پیداست، دستگاهی ثابت روی دندان‌ها نصب می‌شود که امکان جا‌به‌جا کردن آن توسط بیمار وجود ندارد. مدت زمان درمان ارتودنسی ثابت، به طور متوسط 2 سال است که با توجه به شرایط دهان و دندان، شدت مشکل، انجام یا عدم انجام نکات مراقبتی و بهداشتی و... ممکن است کمتر یا بیشتر شود. در طول مدت درمان، بیمار باید ماهی یک بار به دندانپزشک خود مراجعه کند و بعد از هر ویزیت و کارهایی که پزشک روی سیم‌ها، کش‌ها و... انجام می‌دهد، ممکن است دچار درد شود که به مرور این درد‌ها کاهش می‌یابند.
نکاتی که در طول مدت درمان باید رعایت شود:
- تا چند روز بعد از نصب بریس‌ها، از خوردن غذاهای سفت، سخت و رنگی پرهیز کنید.
- در صورتی که مشکلاتی مثل شکستن یا لق شدن برای سیم‌ها یا براکتها پیش آمد، حتما باید به پزشکتان مراجعه کنید.
- تمام جلساتی که متخصص دندانپزشک برایتان مشخص کرده را حتما باید به موقع و کامل بروید.
- جهت جلوگیری از پوسیدگی، بو‌گرفتن، رنگ گرفتن دندان‌ها و... حتما باید بریس‌ها را با مسواک‌های مخصوص تمیز کنید.
از این روش درمانی، معمولا برای اصلاحات جزئی دندان‌ها و فک استفاده می‌شود. این روش برای هر دو فک بالا و پایین می‌تواند استفاده شود ولی تحمل این روش درمانی برای دندان‌های پایین دشوار است. ارتودنسی متحرک، این امکان را به شما می‌دهد تا دستگاه را موقع غذا خوردن یا مسواک زدن از دهان خود خارج کنید. برای اینکه از این روش درمانی، حداکثر نتیجه را بگیرید، حتما باید به نکاتی که پزشک می‌گوید توجه کنید، زیرا نتیجه به همکاری شما وابسته است. دستگاه ارتودنسی متحرک، از یک صفحه‌ی پلاستیکی به نام آکریلیک به همراه سیم ساخته شده است. این دستگاه، دندان‌ها را با ملایمت و به آرامی تحت فشار قرار می‌دهد تا حرکت کنند و به حالت ایده‌آل دربیایند.
طول درمان ارتودنسی متحرک، معمولا 6 ماه است. البته بنابر شرایط دهان و دندان‌های شما، همچنین شدت و میزان مشکلات آنها ممکن است کمتر یا بیشتر شود. به طور کلی، طول درمان ارتودنسی متحرک، نسبت به ارتودنسی ثابت، کوتاه‌تر است.
) ارتودنسی با ایجاد هماهنگی و نظم بین دندان‌ها، مشکلات غذا خوردن و هضم آن را رفع می‌کند.